De SDG Monitor geeft een score voor elke Vlaamse gemeente. Met deze score kun je zien hoe je gemeente zich voor elke SDG verhoudt tot het best presterende lokaal bestuur. De indicatoren zijn herschaald van 0 naar 100, telkens in stijgende lijn: hogere waarden komen overeen met betere prestaties en lagere waarden met minder goede prestaties.
De score is gebaseerd op meer dan 200 indicatoren die zorgvuldig werden verzameld en geselecteerd op basis van hun relatie met de SDG-thema’s, het belang en de relevantie voor de lokale besturen en de beschikbaarheid van data.
We blijven de monitor updaten en verbeteren. De huidige versie is de 3de update, met nieuwe functionaliteiten. Zo kun je nu via de kwadranten niet enkel vergelijken met andere gemeenten, maar ook hoe je gemeente het doet rekening houdend met contextfactoren zoals inkomen van de inwoners en ligging.
De SDG-monitor is stap voor stap opgebouwd:
Verzamelen en selecteren van data
Het startpunt van de SDG Monitor was de set van lokale SDG-indicatoren die IDEA in 2018 samenstelde in opdracht van VVSG. De dataset werd versterkt door de analyse van UNU-CRIS in 2021. In de vorige update van de monitor (2022) maakten we ook gebruik van de input van een werkgroep van 9 gemeenten die werden betrokken bij de opmaak van een voluntary subnational review door VVSG en VVP. Dankzij hen konden we de dataset uitbreiden naar iets meer dan 200 relevante lokale indicatoren.
De data voor de monitor komt hoofdzakelijk uit twee overkoepelende bronnen, namelijk de Gemeente-stadsmonitor (GSM) en Provincies.inCijfers.be (PiC). Deze vulden we aan met gegevens uit specifiekere datasets zoals die van autodelen.net, de jobsmonitor, klimaatportaal Vlaanderen en VDAB. Onderstaande tabel geeft de verschillende bronnen weer.
Tabel 1: Bronnen van de SDG Monitor
Het voornaamste criterium bij de selectie van indicatoren is de relevantie voor de Vlaamse context. Zo is SDG 2 – Geen honger in onze monitor uitgebreid met indicatoren rond vegetarisch eten en biologische landbouw. Hoewel deze indicatoren niet rechtstreeks gebruikt worden bij de SDG’s op internationaal niveau, sluiten ze wel aan bij de onderliggende doelstelling om aan duurzame voedselproductie te werken.
Bij de uiteindelijke keuze voor de indicatoren, werden drie criteria gebruikt:
- De indicator meet een outcome. Er wordt met andere woorden gekeken naar de mate waarin de doelstellingen effectief worden gerealiseerd, los van de inspanningen van het bestuur of de specifieke context.
- De indicator moet een duidelijke (ofwel positieve ofwel negatieve) bijdrage hebben tot de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.
- De indicator moet voor zo goed als alle Vlaamse lokale besturen beschikbaar zijn, om de vergelijkbaarheid te garanderen.
Op basis van deze selectiecriteria hebben we voor bijna alle doelstellingen meerdere sterke indicatoren gevonden. De belangrijkste uitzonderingen zijn SDG14, leven in het water en SDG 17, partnerschappen, waar niet voldoende geschikte indicatoren voor beschikbaar waren.
Vergelijkbaar maken van de data
Om de indicatoren vergelijkbaar te maken, herschaalden we ze van 0 naar 100. Hogere waarden betekenen betere prestaties en lagere waarden slechtere prestaties.
In de huidige versie worden de beste en slechtste scores sinds 2010 gebruikt als de twee ijkpunten. De interpretatie van de score is dus:
- Een score van 100 voor een gemeente betekent dat dit de hoogste waarde voor deze indicator was van alle gemeenten in de afgelopen 14 jaar. Een nul betekent het omgekeerde.
- Een verbetering van de score doorheen de tijd betekent dat de gemeente er effectief op vooruit gaat.
Deze manier van standaardiseren werd gekozen om consistent te zijn met gelijkaardige internationale SDG indexen.
Komen tot een score per SDG
Om tot een score per SDG te komen, worden de scores van alle indicatoren geaggregeerd door telkens het gemiddelde te nemen. De algemene indexscore per gemeente wordt gelijkaardig berekend door het gemiddelde te nemen van de 15 beschikbare doelstellingen.
In de meest recente versie van de monitor werd het aantal indicatoren ongeveer verdrievoudigd. Om toch het overzicht te kunnen bewaren, maken we nu gebruik van gegroepeerde indicatoren. Zo zit achter de indicator ‘betalingsproblemen’ data over inwoners met betalingsmoeilijkheden op basis van de bevraging uit de gemeentemonitor, maar ook data van de NBB over kredietnemers met achterstallige afbetalingen.
Een uitdaging bij het samenvoegen van de data is dat niet alle informatie voor ieder jaar beschikbaar is. Bij het aggregeren maken we telkens gebruik van de meest recente data en wordt die geprojecteerd naar de jaren waar nog geen data voor is.
Wijzigingen ten opzichte van de vorige versie
In elke nieuwe versie stellen we de indicatoren verder op punt. Zo voegden we bij SDG 1 – geen armoede, de indicator over subjectieve armoede toe om meer rekening te houden met de inflatiegevoeligheid van de overige indicatoren onder deze SDG. Indicatoren waarvoor een beter alternatief is gevonden, werden vervangen. Denk bijvoorbeeld aan de verfijning van de indicator ‘luchtkwaliteit’ richting fijnstof en stikstofdioxide. Daarnaast werden ook indicatoren verwijderd die geen update meer krijgen in de oorspronkelijke bron, zoals ‘tevredenheid over veilig spelen’.
Een belangrijke wijziging is het schrappen van SDG 17. In de vorige versie bevatte deze maar een heel beperkt aantal indicatoren, waarvan de betrouwbaarheid onvoldoende bleek. De tabel hieronder geeft een overzicht van alle wijzigingen.
Door de verandering van indicatoren, is het aangewezen om enkel binnen de monitor zelf te kijken naar de evolutie in de score. We pasten de veranderingen retroactief toe, zodat een correcte vergelijking kan gemaakt worden met scores uit het verleden. Het verschil in resultaat door de gewijzigde indicatoren is beperkt voor de meeste gemeenten. Er is een overlap van 95% in resultaten tussen de vorige dataset en de huidige. Toch raden we aan om niet te vergelijken met scores uit vorige versies.
Tabel 2: indicatoren die toegevoegd of verwijderd werden in de monitor.
Volledige set indicatoren te downloaden hier.